Top 10 similar words or synonyms for kiemnäre

fännäre    0.996180

artığraq    0.995905

caylanması    0.995856

censi    0.995763

ölkä    0.995614

tabuçı    0.995555

ceyms    0.995536

ayaq    0.995346

törleçä    0.995283

tellärgä    0.995142

Top 30 analogous words or synonyms for kiemnäre

Article Example
Xıdırlez “Xıdırlez” maydanında qırımtatar ostaxanäläre eşläp çığarğan milli uyınçıqlar, kömeş bizäklär, balçıqtan yasalğan milli sawıt-saba, çigelgän yawlıqlar, külmäklär, baş kiemnäre yärminkäse açıldı, balalar öçen attraktsionnar, törle qırımtatar ansambl'läre, artistlarnıñ çığışları başlandı.
Vilalar Vilalar - könyaq slavännar mifologiäsendä töskä-bitkä matur bulğan qanatlı qızlarnı atağannnar. Vilalarnıñ çäçläre ozın bulğan, ä ozın itäkle aq kiemnäre at, käcä yäisä işäk toyaqlarına oxşağan ayaqların yäşergän. İmeş, qızlarnıñ bu kiemnären qulğa töşerä alsañ, alar siña xezmät itä başlayaçaq ikän.
Arça Xalqı – 1989. yılda 13,9 meñ keşe (Tatarlar – 83,7%, Ruslar 15%), 200 yılda 16,2 meñ keşe. Ciñel sänäğät ("Arça Milli Ayaq Kiemnäre Citeşterü Berläşmäse", mex eşkärtü fabrikası)., azıq-tölek sänäğäte (söt kombinatı, kraxmal zavodı, elevator) şikärtläre, kirpeç suğu zavodı, tözü materialları kombinatı, remont-mexanik zavodı. 3 urta mäktäp, 1 tulı bulğan urta mäktäp, 1 başlanğıç mäktäp, gimnaziya, pädogojik kölliät (kolledj), hönär mäktäbe. 2 mädäniät yortı. Klub. Rayon üzäk xastaxanasä. Mäçet. "Voskresenie", "Poqraw" çirkäwläre – 19. yözneñ 2. yartısı miğmariät istälege.
Tatar xalqı Cir bilämäläre awıl cämäğät qaramağında bula; anı tigez büleşep faydalanalar: sörü cirläre, bolın-tuğaylar wä urmannar başlıça ir-at sanınça, imanalap bülenä. Ğädättä 3 basulı çäçü äyläneşe qullanıla. Ş.u. İdel buyı wä Ural töbäklärendä borınğıdan kilgän çäçülek mäydanın buldıru ısulı - ışna äzerläw dä 20. yöz başlarına qädär saqlana. Başlıça arış, solı, arpa, yazğı boday, tarı, boray, qaraboday, borçaq, yasmıq igälär, xucalıqqa kirägençä citen, kinder çäçälär. Xacitarxan wä Seber Tatarlarınnan qala başqa milli törkemnärdä terlekçelek xucalıqta ikençel urında torğan; at, sıyır, sarıq, käcä asrıylar, qoş-qorttan tawıq, qaz, ürdäk ürçetälär. Keräşen Tatarları wä Nağaybäklär arasında Sovet çorınnan başlap duñğız asraw başlana. Qayber xucalıqlarda östämä tabış öçen umarta qortı totıla (19. yöz axırlarına qädär qayber urınnarda qırğıy qort balın da cıyalar). Xacitarxan wä Seberdä bigräk tä balıqçılıq wä sunarçılıq käsebe kiñ tarala, başqa töbäklärdä ul käsep ayırım häwäskärlär eşe bularaq sanala. Tatar yäşelçä üsterü, baqçaçılıqqa az ähämiät birälär, qarbız, qawınnı küpläp citeşterü b-n başlıça Könyaq Ural wä Xacitarxan, Qırım töbäklärendä genä şöğıllänälär. Başqa töbäklärdä kübräk suğan, kişer, çögender, torma, şalqan, qabaq üsterelgän, ayırım xucalıqlarda qıyar, käbestä, tomat işe yäşelçä dä citeşterelgän. 19. yöz urtalarınnan bäräñge Tatarnıñ ikençe ikmägenä äwerelä. İdelneñ uñyaq yarı töbäklärendä yort yanı baqçalarında alma, çiä, qura ciläge, qarlığan w.b. cimeş ağaçları da üsterelä. Ayırım hönärçelär baqır, timer taşların eretep, törle eş wä suğış qoralları yasağan, ağaçtan wä balçıqtan kiräk-yaraq äyberlär citeştergän, kiez basqan, keläm, palaslar tuqığan. Käcä mamığınnan şäl bäyläw, yonnan yäki kinderdän, citen süsennän törle tuqımalar tuqu eşe, yon tetü, tire iläw wä kün äyberlär eşläw, kiez ayaq kiemnäre wä tula basu, kün ayaq kiemnäre tegü, çıpta-qap suğu, kismäk yasaw, sabın, sumala qaynatu, deget quu, kümer yandıru, arba-çana yasaw, zärgärçelek, eşkärtelgän tiredän zatlı ös kiemnäre, uqalap çigep baş kiemnäre tegü w.b. - Tatarnıñ kiñ taralğan käsepläreder. Säwdä eşe, säwdä aradaşlığı da Tatarnıñ borınğı däwerlärdän kilgän ğädäte. 16. yöz urtalarında däwlätçelekne yuğaltqaç qına satu-alu b-n kön kürüçelär sanı bik küpkä kimegän. 18. yöz urtalarınnan patşa xäkimiäte Tatarlarğa Urta wä Üzäk Aziä illäre b-n säwdä mönäsäbätläre urnaştıruğa mömkinçelek birä, şunnan soñ Qazan, Irımbur governılarında, Rázan governısınıñ Qasıym töbägendä Tatarnıñ zur säwdä üzäkläre barlıqqa kilä. Tatarlar, nigezdä, utraq tormışlı xalıq. Qayber töbäklärdä ayırım tör xucalıq eşlären başqaru öçen cäy-köz aylarında cäyläwgä çığıp yäşäw ğädätläre dä saqlanıp kilä. Toraq yortları ğädättä büränädän yäki tabiğıy taştan, kirpeçtän wä yandırılmağan saman kirpeçtän tözelä. Borınğıraq zamannarda cäyen kiez tirmälärdä, qış aylarında yartılaş cirgä qazılğan öylärdä yäşäw oçraqları da bulğan. Soñraq tirmälär cäyläwdä yäşäw aylarında ğına faydalanıla. Här awıl wä şähärdä mäçetlär salına, mäktäp yäki mädräsälär açıla. Tatar xalqınıñ kiem-salımında, könküreşeneñ başqa ölkälärendäge kebek ük, borınğı küçmälärgä dä, utraq tormışta yäşäwçelärgä dä xas mätdi mädäniät ğädätläre berdämlege küzätelä. Kiem-salım tegüdä wä bäyläwdä kün, zatlı tirelär, yon äyberlär, käcä mamığı (debet), bäz, kinder-citen tuqımalar, qıtat tuqıma, Urta Aziädan qaytarılğan yefäk qullanıla. Bizänü äyberläre altınnan, kömeştän, törle asıl taşlardan (firüzä, yaqut, axaq w.b.) eşlänä. Rizıqta it, söt wä qamır aşları östenlek itä. Könküreştä Awrupaça yäşäw tärtipläre tiränräk ütep kergän sayın kiyem-salım, aşaw-eçü, bizänü äyberlären qullanuda ğomum cämğiäwi üzgäreşlär tösmerlänä bara. Borınğıdan kilgän ğöref-ğädät, yola ütäleşläre dä (Saban tuyı, Cıyın, Narduğan w.b.) yäşäw räweşenä qarap üzgäreş kiçerä. Tatarnıñ borınğıdan kilgän däwlätçelek traditsiäläre 1552. yılda Qazan xanlığın Urıslar yawlap alğannan soñ özelä. 1917. yılğı Fevräl' inqıylabınnan soñ Tatar üzläreneñ däwlätçelegen torğızu yünäleşendä omtılış yasıylar (k. İdel-Ural Ştatı). 1920. yılnıñ Mayında üzäk xäkimiät ämere b-n TASSR tözelä.
Çistay Çístay, Tatarstan Cömhüriäte qaramağındağı şähär, Çístay Rayonı üzäge. Tatarstannıñ üzägendä (Qazannan 114 "km"), Sember-Ufa timer yulındağı Nurlat stansínan 125 "km" Tönyaqtaraq urnaşqan. Kama yılğasınıñ sul yarındağı qorablar tuqtalığı. Automobil yulları töynäleşe. Aéroport. 18. yöz başlarında Çistoye Pole awılı (Arxangel bistäse) bularaq nigez salına. 1781. yılda Qazan namestniklegeneñ öyäz, 1796. guberna şähäre Çístay isemen ala. 1920-1930. yıllarda – kanton üzäge. 1930. yıldan – rayon üzäge. Mäydanı 16,8 "km". Xalqı – 1989. yılda 65,5 meñ keşe (Urıslar – 65,8%, Tatarlar – 30,2 %), 2000. yılda 66,6 meñ keşe. "Vostok" säğät zavodı, qorablar, automobillär tözätü zavodları, "Autospetsoborudovanie", şärab zavodları; "Vektor" konstruktorlıq-texnologik bürosı; tegü, trikotaj, ayaq kiemnäre, üy cihazları, konditer fabrikaları; it, söt, balıq kombinatları. Qazan Texnik Universitäte filialı – "Vostok" yuğarı texnik uqu yortı. Pädogogik häm medisin kölliätläre, sovxoz-texnikum, 21 ğomumí belem birü mäktäbe, 2 hönäri kölliät. 2 mädäniät yortı. "Çístay – öyäz şähäre" muzéyı, Säğät zavodı taríxı, Boris Pasternak muzeyları. Xalıq teatrı.
Osventsim 1945 yılda Oswentsim şähäre häm andağı kontslagernı azat itü burıçı quyıla. 4,5 meñ gektar cirne bilägän ülem şähären ike pexota diviziäse, tanklar, ayırım batalionnar, ä lagerne SS batalionı saqlağan. Sovet ğäskärläre artilleriä faydalana almıy, çönki totqınnarğa da zıyan kiterüdän qurqa. Şturm 1945 yılnıñ 27 ğinwarında irtänge säğät 7dä başlana. Töşkä sovet ğäskärläre şähär östenä qızıl bayraq qadap, isän qalğan un meñ totqınnı irekkä çığara. Şturm waqıtında Krasavin diviziäse 67 suğışçısın yuğalta, 119 keşe yaralana. Krasavin üzeneñ xärbi beldermäsendä faşistlar üzläreneñ cinäyätlären yäşerü öçen biş krematoriynıñ dürtesen şartlatırğa, häm yuq itelgän totqınnarnıñ äyberlären, kiem-salımın Germaniägä cibärü öçen saqlağan 35 skladnıñ 29ın yandırırğa ölgerüen xäbär itä. Qalğan skladlarda ğına da 800 meñ xatın-qız kieme, 350 meñ ir-at kieme häm ayaq kiemnäre, 7 tonna xatın-qız çäçe, distälägän meñ altın teş protezları tabıla.
Qazan gubernası 1913.yılda mäydanı 55,9 meñ qu. çaqrım. Xalqı 2,85 million keşe, ş.i. Urıslar 38,9%, Tatarlar 31,2%, Çuaşlar 22,8%, Çirmeşlär 5,1%, Mordwalar 1,2%. Qazan gubernasınnan 1717.dä Ästerxan, 1719.da Tübän Novgorod, 1744.tä Orenburg, 1781.dä Vátka, Sember häm Ufa gubernaları ayırılıp çığa. 1781-1796. yıllarda Qazan namestniklığı bularaq üzgärtelä, aña Qazan, Penza, Saratov buysındırıla. Qazan gubenası baştaraq "dolya"larğa ("voyevodalıq"larğa), 1719.yıldan "provintsiya"larğa, 1775.tän soñ öyäzlärgä bülenä. 18. yöz axırında Arça (1796.yılğa çaqlı), Qazan, Kozmodemyanski, Layış, Mamadış, Zöyä, Spas, Täteş, Çar (Tsaryovokokşaysk), Çuyıl (Tsivilsk), Çabaqsar, Çístay, Yädrin öyäzläre bula. 7272 toraq punkt, ş.i. 13 şähär (öyäz üzäkläre( häm 2 "posad" (Mariinsk, Troitsk) terkälgän. Qazan gubernasında igençelek östänlek itä; 2,84 mln. disätinä sörü cirläre isäplängän; 1893. yılda 1,67 mln. disätinä közge häm yazğı igennän arış, solı, boday, arpa, qaraboday, yasmıq, citen, kinderö bäräñge h.b. üsterelgän. Bolınnarğa qıtlıq bulğanlıqtan, terlekçelek tarmağı zäğif - 19. yöz azağında nibarı 2,1 mln. baş terlek isäplängän. Şulardan 450 meñe at, 300 meñe mögezle ere terlek, 121,2 meñe sarıq, 100 meñ çaması dunğız, 30 meñnän artığraq käcä. Hönärçelek-käsepçelek tarmağında tire iläw-eşkärtü, kiez, kiez itek basu, miçkä-kismäk, arba-çana häm tägärmäçlär yasaw, şäl-çeltär bäyläw, ayaq kiemnäre tegü, çabata ürü, sumala, sağız, deget quu h.b. hönärlär kiñ cäyelgän. Timer eşkärtü häm timerçelek cirle xalıqlarğa tíılğan bulu säbäple, bu tarmaq 19. yözdä genä kiñ taralış ala. 19. yözneñ 2. yartılarında sabın qaynatu, tire iläw häm kün äyberläre eşläw, araqı-spirt quu, kiem-salım tegü, çıpta-qapçıq suğu, awıl xucalığı tuarların citeşterü häm ağaç eşkärtü, ximiä sänäğäte üseşe küzätelä. 1913. yılda 400dän artığraq zavod, fabrik, ostaxanälär eşlägän. Qazan gubernasında iñ ere yärminkälär - Qazanda "Yağı Bazar", Layışta - "Kärwan", Kozmodemyanskida - "Ağaç yärminkäse". Barlığı yılında 91 yärminkä uzdırılğan, alarda 9,4 meñ çaması säwdä oyışmaları qatnaşqan. Gubernada çitkän arış, solı, yarma, on, ağaç, kün eşlänmälär, tuñ may h.b. tuarlar çığarılğan. 19. yöz urtalarınnan İdel, Çulman, Noqrat yılğalarında yöz häm passajirlar taşı eşe cayğa salına ("Qawqaz wä Merkuri", "Samolyot" cämğiätläre). 1893. yılda Mäskäw-Qazan timer yulı açıla. 1913 yılda gubernada 5 yuğarı yortı (Qazanda universität, veterinär institutı, xatın-qıxlar yuğarı kursları, ruxanilar akademise, uqıtuçılar institutı), urta häm tulı bulmağa urta belem birä torğan 2929 uqu yortı, ş.i. 936 mäktäp-mädäräsä ("Möxämmädiä", "Kül buyı mädräsäse" h.b.) eşlägän. 1911. yılda 5 meñ urınlı 100gä yaqın däwalaw yortı isäplängän, Urıs häm Tatar teater truppaları eşlägän. 1920. yılda Qazan gubernası nigezendä TASSR oyıştırıla, gubernanıñ küpçelek öyäzläre anıñ etälegenä kertelä.