транспортерлер - Synonyms of транспортерлер | Antonyms of транспортерлер | Definition of транспортерлер | Example of транспортерлер | Word Synonyms API

Article	Example
Өздігінен жүретін десанттық-өткізу құралдары	Өздігінен жүретін десанттық-өткізу құралдары (Самоходные переправочно-десантные средства) — мотоатқыштар бөлімшелері мен артиллерияны десанттық өткізуге арналған кұралдар. Оларға жүзгіш автомобильдер мен транспортерлер жатады. Олардың кайықтардан айырмашылығы — Құрлықта
Амфибия (көлік)	Қазіргі кезде әскери істе құрлықта да, судың беті мен астында да өте жылдам жүзетін танктер, оқ өтпейтін транспортерлер (бронетранспортерлер) мен оқ өтпейтін автомобильдер (бронеавтомобильдер) кеңінен таралған.
Саптық машиналар	Саптық машиналар — құрамына автомобильдер, шынжыр табанды және дөңгелекті тартқыштар, транспортерлер мен тракторлар, әскерлік автотрактор кіретін техникалық машиналарының бір тобы. Оған жеке құрамды, әр түрлі қару-жарактарды есептобымен бірге, сондай-ақ, оқ-дәрі, әскери-техникалық және басқа табельдік заттарды тасымалдауға арналған машиналар, басқаруды қамтамасыз ететін, әскерді ұрыстық және техникалық жағынан қамтамасыз ететін арнайы машиналар; саптық бөлімшелердің жеңіл автомобильдері; ұшақтарды аэродромдардан тіркеуге алатын тартқыштар, зақымданған танкілерді, тартқыштар мен автомобильдерді эвакуациялайтын шынжыр табанды тарткыштар мен тракторлар, арнайы жабдықтар мен тракторлар кіреді.
Жұмыс орнын жарақтандыру	Жұмыс орнын жарақтандыру — жұмыс орнын негізгі және көмекші жабдықпен, технологиялық және ұйымдық жарақтармен қамтамасыз ету. Жабдыққа жұмыс орнында ұдайы тұратын станоктар, агрегаттар, машиналар; көмекші жабдыққа транспортерлер, рольгагтер, еңбекті жеңілдететін басқа да қондырғылар жатады. Жарақ - өлшеу, кесу аспаптарынан, көмекші аспаптарлан сығымдаушы қалыптардан, қалыптамалар мен басқа да бейімдемелерден құралады; ұйымдық жарақ бейімдемелермен аспаптарды, көмекші материалдарды, қосалқы белшектер. Дабыл мен байланыс, жарақтандыру, жабдық пен басқа орнына күтім жасау құралдарын, қоршау.
Тиеу-түсіру станциясы	Тиеу-түсіру станциясы (Погрузочно-выгрузочная станция) — әскери тасымалдау кезінде әскерлерді және материалдық кұралдарды тиеуге (түсіруге) арналған темір жол станциясы, тиеу (түсіру) ауданының элементі. Әдетте ол тиеу-түсіру платформалары (аландары), өту және жүру көпірлері, тасымалданатын техникаларды тиеу және бекітуге арналған материалдар мен аспаптар, механикаландыру құралдары (крандар, транспортерлер, тиеушілер және т.б.) бар бірнеше тұракты (уакытша) тиеу-түсіру орындарымен жабдықталады. бұл станцияларда журу жолдары жабдықталады, байланыс, сондай-ак күзет және қорғаныс ұйымдастырылады.
«Амфибия» гидроұшағы	«Амфибия» гидроұшағы — танктің, транспортердің суда жүзгіштігі герметикалық қорабы қуысындағы суды қажетіне қарай ығыстыру арқы- лы реттеледі. Ол су бетінде немесе су астында ескек пәре (винт), шынжыр табан (шынжыр табан машиналарда) және су атқыш сорғы көмегімен жүзеді. Амфибия жасау ісі 1-дүниежүзілік соғыс жылдарында басталды. Амфибия танктің үлгілері 1921— 22 ж. Франция мен Америкада жасалды. Қазіргі кезде әскери істе құрлықта да, судың беті мен астында да өте жылдам жүзетін танктер, оқ өтпейтін транспортерлер (бронетранспортерлер) мен оқ өтпейтін автомобильдер (бронеавтомобильдер) кеңінен таралған. Амфибия автомобиль адамдарды және жүктерді тасу, сондай-ақ оларды өзен, көл т.б. арқылы өткізу кезінде қолданылады. Барлық осьтерінің төзімділігі жоғары автомобиль шассиі негізінде жасалады. Амфибия автомобильде автомобильге тән агрегаттар сақталынады, ал оның суда жүзетін түрі саңылаусыз жабылатын қайық типтес қорап, ескек пәре, су рулі, толқынды кесетін қалқанмен және қораптан суды ығыстырып шығаратын сорғымен жабдықталады. Амфибия ұшақ - құрылықта аспанға ұшып шыға алатын және доңғалақ шассиін шығарып қона алатын гидроұшақ. Амфибия аэрошананың қорабы қайыққа ұқсас. Ол қар үстімен де, су бетімен де, таяз өзен, батпақты су тоғандарында да, мұз үстінде де қозғала алады.
Өткелден өту құралдары	Өткелден өту құралдары (Переправочные средства) — әскерлерді су бөгеттерінен өткізу үшін қолданылатын жүзбелі құралдар және көпірлі конструкциялар. Табельдік (штаттық) өткелден өту құралдарына понтондық парктер, өткізуші-десанттық машиналар, көпір салғыш, механикаландырылған көпірлер, құрастырма темір көпірлер, десанттық қайықтар және жеке өткелден өту құралдары жатады. Өткелден өту құралдары орнына сондай-ақ, жергілікті жүзбелі құралдар (баржалар, қайықтар, катерлер, сал қайықтар т.б.) және қолға түскен құралдар (бөрене, тақтай, кеспектер, қалтқылар) қолданылуы мүмкін. Понтондық, парктер жүзбелі көпір мен сал-қайықтық өткелдерді салуға арналған. Олар көпірлі-сал қайықтық конструкциялардан, моторлы-сүйрегіш катерлерден және арнайы жабдықталған көліктік құралдардан тұрады. Өткізуші-десанттық машиналар (жүзбелі автомобильдер және шынжыр-табан жүзбелі транспортерлер) әскерлерді десант түрінде өткізу үшін қызмет етеді. Құрлықтағы олардың жылдамдығы 40-70 км/сағ., ал судағы жылдамдықтары 10-12 км/сағ., жүк көтергіштігі 14 т. дейін жетеді. Көпір салғыш және механикаландырылған көпірлер шағын өзендерден, каналдардан, орлардан, сайлардан және т. б. бөгеттерден өтуге арналған көпірлер салу (құрастыру) үшін қолданылады. Танктік көпір салғыштар сериялық, танкілер негізінде құрылып, шабуылдаушы болімшелердің ұрыстық реттерінде немесе олардың ілгерілеу бағыттарында әрекет етеді. Механикаландырылған көпірлер ережеге сәйкес автомобиль негіздерінде құралады. Олар әскерлердің ілгерілеу мен маневр жолдарында көпірлерді бірнеше рет құрастыруға мүмкіндік береді. Зауыттан шыққан жиналмалы темір көпірлер құрылыста (құрастыруда) және берік тіректі көпірлерді қалпына келтіруде қолданылады. Десанттық қайықтарды ең алдымен су бөгеттерінен соғыса өтуде бірінші эшелонның мотоатқыштар бөлімшелері қолданады. Жеке өткелден өту құралдары (жүзу киімдері және құтқарушы кеудешелер) жеке сарбаздарды өткізуге және су бөгеттеріндегі әр түрлі жұмыстарды атқаруға арналған.
Бронды транспортер	Бронды транспортер — мотоатқыштар бөлімшелерін тасымалдауға, ұрыс кезінде оларды атыс қару-жарағымен демеуге арналған, дөңгелекті не шынжыр табанды, оқ өтпейтін, әскери жүрдек машина. Бронды транспортердің алғашқы түрі 1918 ж. Англияда шығарылған. 2-дүниежүзілік соғыста армиялардың соғыс техникасы қатарында шынжыр табанды, жартылай шынжыр табанды және дөңгелекті үсті ашық Бронды транспортерлер қолданылды. Қазіргі заманғы Қазақстан Қарулы Күштеріндегі Бронды транспортерлерге штаттық қару-жарақтар, күшейткіш қондырғы, трансмиссия, әскери-десанттық және басқару бөлімшелері орналастырылған. Бронды транспортердің корпусы тұтас, жабық, оқ өткізбейді, тұмшаланған, түнде көретін приборлармен, өртке қарсы жабдықтармен және атом қаруына қарсы қорғаныс жүйелерімен жарақтанған, мина, снаряд жарықшақтары айтарлықтай зақымдай алмайды. Бұл Бронды транспортердің радиациялық, химиялық және бактериолдық зиянды учаскелерде жүре беруіне мүмкіндік береді. Бронды транспортерге 2 пулемет (1-еуі ірі калибрлі) немесе 1 зеңбірек, 1 пулемет орнатылады. Кейбіреуі танкіге қарсы қолданылатын басқарылмалы ракета қондырғысымен және граната атқыштармен жабдықталады. Қарулар айналмалы мұнараға немесе корпус кронштейндеріне бекітіледі. Бронды транспортердің бұлай жарақтануы қажет болғанда қарсыластарға штаттық қару-жарақтардан немесе жекелеген қару түрлерінен жүріп келе жатып-ақ оқ ата беруге мүмкіндік жасайды. Бронды транспортерлердің көпшілігі винт немесе су атқыш түріндегі қозғаушы механизмі бар жүзбелі, авиация арқылы тасымалдауға лайықты етіп жасалған. Бірқатарында шынжыр табанның қозғаушы механизмдері суда жүзу үшін ескек ретінде пайдаланылады. Бронды транспортердің әскери іс-әрекеттерге икемділігін, оңтайлылығын арттыру және қуатын толық пайдалану үшін қосымша жабдықтар: жетектер (кабестандар), тартқыш шығыршықтар, дөңгелектердегі ауа қысымын реттейтін жүйелер, жылытқыштар, ауа алмастырғыш-желдеткіш қондырғылар, радиац., химиялық және бактериолдық залалдарды анықтайтын, сондай-ақ, бағдарлау жабдықтары орнатылған. Мұның бәрі оқ өтпейтін танк типтес техника түрлеріндегі жабдықтармен үйлестіріліп, бір жүйеге келтірілген. Бронды транспортер барлау жүргізуге, жорық кезінде әскер күзетіне, зеңбіректерді (минометтерді) тіркеп жүруге, жаралыларды тасымалдауға, қару-жарақтар мен өзге де әскери жүктерді тасымалдау ісіне пайдаланылады. Бронды транспортер негізінде өздігінен жүретін зеңбіректер мен минометтер, зенитті қондырғылар, танкіге қарсы қолданылатын әскери техникалар, т.б. жасалуда.
Вагон	Вагон(франц. wagon, ағылш. waggon — арба) — релiсті жолмен қозғалатын көліктің құрамдас бөлігі. Әдетте, локомотивке тіркеледі. Сондай-ақ, өзіндік жетегі бар вагондар да (моторлы вагон, трамвай вагоны, т.б.) болады. вагон жүк және жолаушылар тасуға қолданылады. Вагонның ең алғашқы нұсқасы ағаш шабақты жолмен жүретін. Оны жұмысшылар итеретін не атпен сүйрейтін. Мұндай вагондар тау-кенкәсіпорындарында қолданылды. 1786 ж. ирландиялық Р.Л. Эджуорт осындай арбалардан пойыз құрастыруды ұсынды. Вагонды одан әрі жетілдіру темір жол салумен байланысты дамыды. Ең алғашқы темір жол Лондон маңында салынды. Салмағы 92 т үш Вагонды бір ат сүйреп жүргізді. Жүк таситын 12 вагоннан, жолаушы таситын 21 вагоннан құрылған бу күшімен жүретін темір жол құрамасы (тіркемесі) Стоктон мен Дарлингтон (Англия) аралығында 1825 жылы сыннан өткізілді. Англиядағы Манчестер — Ливерпуль темір жолының ашылуына байланысты (1830) Вагон жасаудағы жетістік көп елдің жол мамандарына көрсетілді. Ресейде жүк және жолаушылар таситын алғашқы Вагондар 1846 ж. Александров зауытында жасалды. Жүк көтергіштігі 6,5 — 10 т В-дар (2 өсті) 1855 ж. жасалды. 1866 ж. Санкт-Петербург — Мәскеу жүрдек пойызында жайлы вагондар қолданыла бастады. Жолаушылар таситын вагондардың (2, 3 және 4 өсті) рамасы мен қорабы ағаштан жасалды. Олар пешпен, ыстық сумен немесе бумен жылытылды, жарық беруге әртүрлі жарық көзі пайдаланылды. Жолаушылар таситын вагондардың барлығы дерлік автоматты тежеуішпен, винттік тіркеуішпен және буфермен жабдықталды. 1905 ж. жүк таситын вагондардың жүк көтергіштігі 15 т-ға, ал 1911 жылы 16,5 т-ға дейін арттырылды. 19 ғ-дың соңғы жылдарында вагонның жаңа түрлері жасалумен бірге әртүрлі құралымды вагондар шықты. Жолаушылар таситын вагондардың негізгі типтеріне: жолаушылар, пошта мен қол жүктерін таситын, сондай-ақ арнайы мақсаттарға арналған вагондар (санитарлық, лабораториялық, т.б.), ал жүк таситын вагондарға: жабық, жартылай вагондар, платформалар, цистерналар, изотермиялық вагондар және арнайы жасалған (ауқымы өте ірі және ауыр салмақты жүктерді, сусымалы заттарды, т.б. таситын), сондай-ақ, т. ж. көлігінің қажетін өтеуге арналған вагондар (ұстаханалар, өртсөндіргіш вагондар, т.б.) жатады. Аса ауыр жүктерді тасу үшін вагондардың (8, 12, 16 және 32 өсті) ерекше түрі — транспортерлер де (жүк көтергіштігі 250 т-дан 500 т-ға дейін) пайдаланылады. Вагондардың тізбегінен темір жол құрамасы құралады. Вагон, негізінен, жүрістік бөліктен, рамадан, қораптан және тежеуіш тетіктерден тұрады. Жүрістік бөлігіне қос доңғалақ, букса (локомотив не вагон өсі ішпектерінің (подшипниктерінің) шойыннан немесе болаттан құйылған қорабы), рессор, буксалық бағыттауыштар кіреді. Вагонның тежеуіш тетіктері пойыздың қозғалыс жылдамдығын автоматты түрде реттеу немесе оларды тоқтату қызметін атқарады. Жолаушылар таситын вагондардың барлығы және жүк таситын вагондардың біразы автоматты тежеуішпен қатар қол тежеуішімен де жабдықталған. Республикамызда көбіне жүк көтергіштігі 60 және 62 т жабық вагондар (4 өсті), сонымен қатар жүк көтергіштігі 95 т жартылай вагондар (6 өсті) және жүк көтергіштігі 125 т Вагондар (8 өсті) пайдаланылады. Қазақстанда Вагон жөндейтін 2 ірі зауыт бар. Оның бірі жолаушылар вагонын жөндейтін зауыт (Алматыда), екіншісі — жүк Вагонын жөндейтін зауыт (Астанада). Шахтада, карьерде, құрылыс алаңында, зауыт ішінде көлік ретінде жақын ара қашықтыққа (0,5 — 2 км) әртүрлі жүктер мен адамдарды (6 — 18 адам) тасуға арналған сыйымд. шағын (0,35 — 9,5 м3) вагонеткалар қолданылады. Көптеген вагонеткалардың жүк көтергіштігі 1 — 2 т, кей жағдайда 8 — 10 т-ға дейін жетеді.