ხარტუმი - Synonyms of ხარტუმი | Antonyms of ხარტუმი | Definition of ხარტუმი | Example of ხარტუმი | Word Synonyms API

Article	Example
ხარტუმი	ხარტუმის მეტროპოლიურ არეალში ხუთ მილიონზე მეტი ადამიანი სახლობს.
ხარტუმი	ხარტუმი () — სუდანის დედაქალაქი და ქვეყნის მეორე უდისესი ქალაქი ხარტუმის შტატში. მდებარეობს თეთრი ნილოსისა და ცისფერი ნილოსის შერწყმის ადგილზე. ხარტუმი არაბულად ნიშნავს ხორთუმს.
ხარტუმი	დააარსა მუჰამედ ალის ვაჟმა ისმაილმა XIX საუკუნის 20-იან წლებში. 1885 წლის იანვარში მაჰდისტების ჯარებმა აიღეს იერიშით და დაანგრიეს. 1899 წელს ინგლის-ეგვიპტის სუდანის ადმინისტრაციული ცენტრი გახდა. 1956 წლის 1 იანვრიდან სუდანის დამოუკიდებელი რესპუბლიკის გამოცხადების შემდეგ მისი დედაქალაქია. 1969 წლიდან - სუდანის დემოკრატიული რესპუბლიკის დედაქალაქი.
ჩრდილოეთი ხარტუმი	ჩრდილოეთი ხარტუმი — ქალაქი სუდანში, მდინარე ცისფერი ნილოსის მარჯვენა ნაპირზე. 2012 წლის მოსახლეობის აღწერის მიხედვით ქალაქში ცხოვრობდა 936 349 ადამიანი. ქალაქებთან ხარტუმთან და ომდურმანთან ერთად ქმნის ერთიან „სამმაგ ქალაქს“, რომლებთანაც ხიდებითაა დაკავშირებული. ჩრდილოეთი ხარტუმი ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარი ინდუსტრიული ცენტრია. არის რკინიგზის სადგური. გემთსაშენი. მოსახლეობის დიდი ნაწილი არაბულად ლაპარაკობს.
ხარტუმის შტატი	ადმინისტრაციული ცენტრია — ქალაქი ხარტუმი, რომელიც ამავდროულად არის ქვეყნის დედაქალაქიც.
აჰმედ ალ-მირგანი	აჰმედ ალ-მირგანი (; დ. 16 აგვისტო, 1941, ჩრდილოეთი ხარტუმი, სუდანი — 2 ნოემბერი, 2008, ალექსანდრია, ეგვიპტე) — სუდანის პოლიტიკური მოღვაწე. სუდანის პრეზიდენტი 1986-1989 წწ.
სუდანი	სუდანი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის, აფრიკის კავშირის, არაბული ქვეყნების ლიგის, ისლამური კოოპერაციის ორგანიზაციის და მიუმხრობლობის მოძრაობის წევრია, აგრეთვე, დამკვირვებელია მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში. დედაქალაქი ხარტუმი, ქვეყნის პოლიტიკური, კულტურული და სავაჭრო ცენტრია. სუდანის პოლიტიკა რეგულირდება საპარლამენტო ორგანიზაციის მიერ, სახელად ეროვნული ასამბლეა. სუდანის საკანონმდებლო სისტემა შარიათის წესებზეა დაფუძნებული.
ნაივაშის შეთანხმება	2007 წლის 11 ოქტომბერს სუდანის სახალხო განმათავისუფლებელი მოძრაობა გავიდა სუდანის მთავრობიდან და ხარტუმი დაადანაშაულა სამშვიდობო ხელშეკრულების დარღვევაში. კერძოდ, სსგმ ამტკიცებდა, რომ მთავრობაში კვლავ დომინირებდა ეროვნული კონგრესი და 15 000 ჯარისკაცი ჯერ კიდევ იმყოფებოდა სამხრეთი სუდანის ტერიტორიაზე. თუმცა სსგმ აცხადებდა, რომ არ სურდა ომის ვითარებაში დაბრუნება.
სუდანის ისტორია	1881 წელს მუჰამად აჰმადმა თავი მაჰდიდ (სულიეტი წინამძღოლი) გამოაცხადა და დაიწყო ბრძოლა დასავლეთ და ცენტრალურ სუდანში მცხოვრები ტომების გასაერთიანებლად. მისმა მიმდევრებმა აიღეს სახელი ანსარი ("მიმდევარი"), რომელსაც დღემდე იყენებს უდიდესი პოლიტიკური უმა პარტია. ოსმალოების ექსპლუატაციით შეწუხებული მოსახლეობის მხარდაჭერით აჰმადმა შეძლო 1885 წლის 26 იანვარს ხარტუმი აიღო. ხარტუმის ბიტანელი მმართველი ჩარლზ ჯორჯ გორდონი და რამდენიმე ათასი მოსახლე სიკვდილით დასაჯეს.
მაჰდისტების აჯანყება	მეამბოხეებმა 1883 წლის თებერვალში დაიკავეს კორდოფანის პროვინციის ადმინისტრაციული ცენტრი – ელ-ობეიდი. იმავე წლის ნოემბერში გაანადგურეს ინგლისელი გენერლის ჰიქსის 10-ათასიანი არმია. 1885 წლის იანვარში აიღეს ქვეყნის ადმინისტრაციული ცენტრი – ხარტუმი. აჯანყების პროცესში შეიქმნა დამოუკიდებელი ფეოდალურ-თეოკრატიულ სახელმწიფო, რომელსაც მაჰდის გარდაცვალების შემდეგ, 1885 წლიდან სათავეში ჩაუდგა მაჰდის მემკვიდრე ხალიფა აბდ ალ-რაჰმან ალ-მაჰდი. მისი უახლოესი თანაშემწე იყო 4 ხალიფა, რომლებსაც ემორჩილებოდნენ პროვინციათა გამგებლები (ამირები). სახელმწიფოს შემოსავლის ძირითადი წყარო იყო მოსახლეობის მრავალი მძიმე გამოსაღებ-გადასახადი, სახელმწიფო მონოპოლიების (მონების გაყიდვა, სპილოს ძვლის ექსპორტი და ა.შ.) მოგება და სამხედრო ნადავლი. ხალიფა და სხვა თავკაცები შემოსავალს იღებდნენ ხაზინისგან, აგრეთვე თავიანთი მიწებიდანაც. ვითარდებოდა ვაჭრობა, ხელოსნობა, სკოლების და საგზაო მშენებლობა. მიწამოქმედთა და მეჯოგეთა ექსპლუატაციამ, სოციალურ წინააღმდეგობათა გამწვავებამ, ტომთა შორის შუღლმა დაასუსტა მაჰდისტების სახელმწიფო. 1896 წელს ინგლისელმა კოლონიზატორებმა მტაცებლური ომი წამოიწყეს მაჰდისტების სახელმწიფოს წინააღმდეგ, რაც 1898 წელს სუდანზე მათი კოლონისტური ბატონობის აღდგენით დამთავრდა.