ნეპტუნზე - Synonyms of ნეპტუნზე | Antonyms of ნეპტუნზე | Definition of ნეპტუნზე | Example of ნეპტუნზე | Word Synonyms API

Article	Example
აზოტი	დედამიწის გარეთ აზოტი აღმოჩენილია მზის ატმოსფეროს აიროვან ნისლში, პლანეტა ურანზე, ნეპტუნზე, ვარსკვლავთაშორისო გარემოში ა სხვა. აზოტი — გავრცელების მიხედვით მეოთხე ელემენტია მზის სისტემაში (წყალბადის, ჰელიუმის და ჟანგბადის შემდეგ).
ნეონი	სამყაროს მატერიაში "ნეონი" გავრცელებულია არათანაბრად, მაგრამ მთლიანობაში სამყაროში გავრცელებულობით მეხუთე ადგილი უჭირავს ყველა ელემენტს შორის — მიახლოებით 0,13 % მასის მიხედვით. ნეონის ყველაზე დიდი კონცენტრაცია შეიმჩნევა მზეზე და სხვა ვარსკვლავებზე, აირების ნისლებში, მზის სისტემის გარე პლანეტებზე — იუპიტერზე, სატურნზე, ურანზე, ნეპტუნზე. ბევრი ვარსკვლავის ატმოსფეროში ნეონს უჭირავს მესამე ადგილი წყალბადისა და ჰელიუმის შემდეგ.
პლანეტა	პლანეტურ ატმოსფეროებზე გავლენას ახდენს ცვალებადი ინსოლაცია (მზის სხივების ზემოქმედება) ან შინაგანი ენერგია, რომლებიც იწვევს დინამიკური ამინდის სისტემების ფორმირებას, როგორებიცაა ქარიშხალი (დედამიწაზე), პლანეტის სიგანე მტვრის შტორმი (მარსზე), დედამიწის ზომის ანტიციკლონი იუპიტერზე („დიდი წითელი ლაქა“) და ხვრელებს ატმოსფეროში (ნეპტუნზე). მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ეგზოპლანეტა HD 189733 b-ს აქვს ამინდის სისტემა, რომელიც „დიდი წითელი ლაქის“ მსგავსია, თუმცა ზომით ორჯერ აღემატება.
პლუტონი	პლუტონის ორბიტალური პერიოდი დედამიწის 248 წელიწადის ტოლია. მისი ორბიტალური მახასიათებლები ძალიან განსხვავდება მზის სისტემის პლანეტებისაგან, რომლებსაც თითქმის წრიული ორბიტა აქვს მზის გარშემო ბრტყელ ათვლის სიბრტყესთან ახლოს, რომელსაც ეკლიპტიკას უწოდებენ. ამის საპირისპიროდ, პლუტონის ორბიტა ძალიან დახრილია ეკლიპტიკის მიმართ (17°-ზე მეტი) და ძალზე ექსცენტრიულია (ელიფსური). ეს მაღალი ექსცენტრისიტეტი ნიშნავს, რომ პლუტონის ორბიტის მცირე რეგიონი მზესთან უფრო ახლოსაა, ვიდრე ნეპტუნის ორბიტა. პლუტონი-ქარონის ბარიცენტრი პერიჰელიუმში 1989 წლის 5 სექტემბერს მოვიდა. ნეპტუნზე ახლოს პლუტონი 1979 წლის 7 თებერვლიდან 1999 წლის 11 თებერვლამდე იყო.
პლუტონი	თავდაპირველად ასტრონომებმა მისი მასა ურანსა და ნეპტუნზე მისი სავარაუდო ეფექტებით გამოითვალეს. 1931 წელს გამოთვალეს, რომ პლუტონი დაახლოებით დედამიწის მასის უნდა ყოფილიყო, ხოლო შემდგომმა ღრმა კვლევებმა 1948 წელს მისი მასა მარსის მასამდე ჩამოიყვანა. 1976 წელს ჰავაის მორისონის უნივერსიტეტიდან დეილ კრუკშანკმა, კარლ პილჩერმა და დევიდ მორისონმა პლუტონის ალბედო პირველად გამოითვალეს და დაადგინეს, რომ ის მეთანის ყინულს ემთხვეოდა. ეს ნიშნავდა, რომ პლუტონი გამონაკლისად კაშკაშა უნდა ყოფილიყო თავისი ზომისთვის და, აქედან გამომდინარე, შეუძლებელი იყო, დედამიწის მასის 1 %-ზე მეტი ყოფილიყო. პლუტონის ალბედო 1,3-2,0-ჯერ მეტია დედამიწისაზე).
მზის სისტემა	მზის სისტემა შედგება მზისა და მის გარშემო მოძრავი გრავიტაციულად ჩაჭერილი ასტრონომიული ობიექტებისაგან. მზის სისტემის ფორმირება 4,6 მილიარდი წლის წინ, მოლეკულური ღრუბლის კოლაფსის შედეგად მოხდა. სისტემის მასის უმეტესობას (99,86%) მზე შეიცავს. ოთხი შედარებით პატარა შიდა პლანეტა — მერკური, ვენერა, დედამიწა და მარსი (მათ ასევე მოიხსენიებენ, როგორც კლდოვანი პლანეტები), ძირითადად, ქვისა და მეტალისგან შედგება, ხოლო ორი უდიდესი პლანეტა — იუპიტერი და სატურნი, ძირითადად, წყალბადითა და ჰელიუმითაა გაჯერებული. ორ უშორეს პლანეტაზე — ურანსა და ნეპტუნზე მეთანის, წყალბადისა და ამიაკის ყინულების დიდი მარაგია, რის გამოც მათ ზოგჯერ „ყინულის გიგანტებად“ მოიხსენიებენ.
ურანი	ულტრაიისფერ და ხილულ ტალღის სიგრძეში ურანის ატმოსფერო ზომიერია სხვა გიგანტი პლანეტების ატმოსფეროებთან შედარებით, ნეპტუნის ატმოსფეროსთანაც კი, რომელიც ძალიან წააგავს ურანისას. როდესაც 1986 წელს „ვოიაჯერ 2-მა“ ჩაუფრინა ურანს, მან დააფიქსირა ღრუბლის 10 მახასიათებელი მთლიანი პლანეტის მასშტაბით. ამ მახასიათებლების ნაკლებობის ერთ-ერთი ახსნა არის ის, რომ ურანის შინაგანი სითბო შესამჩნევად დაბალია, ვიდრე სხვა გიგანტი პლანეტებისა. ყველაზე დაბალი ტემპერატურა, რომელიც ურანის ტროპოპაუზაში დაფიქსირდა, არის 49 ºK, რის გამოც ურანი ყველაზე ცივი პლანეტაა მზის სისტემაში, ნეპტუნზე ცივიც კი.
ურანი	1990-იან წლებში დაფიქსირებული კაშკაშა ღრუბლების მახასიათებლები საგრძნობლად გაიზარდა ნაწილობრივ იმის გამო, რომ ახალი მაღალი გარჩევადობის გადაღების ტექნიკა ხელმისაწვდომი გახდა. უმეტესობა ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში აღმოაჩინეს, როდესაც ხილული გახდა. ადრეული ახსნა — რომ კაშკაშა ღრუბლების იდენტიფიცირება უფრო ადვილია მის ბნელ ნაწილში, ხოლო სამხრეთ ნახევარსფეროში კაშკაშა საყელო ფარავს მათ — მცდარი აღმოჩნდა: მახასიათებლების ნამდვილი რაოდენობა ნამდვილად შესამჩნევად გაიზარდა. მიუხედავად ამისა, თითოეული ნახევარსფეროს ღრუბლებს შორის არსებობს განსხვავებები. ჩრდილოეთ ღრუბლები უფრო პატარა, მახვილი და კაშკაშაა. ისინი უფრო მაღლა მდებარეობს. ღრუბლების სიცოცხლის ხანგრძლივობა რამდენიმე მნიშვნელობით იზომება. ზოგიერთი მცირე ღრუბელი საათობით „ცოცხლობს“, ხოლო სულ ცოტა ერთი სამხრეთ ღრუბელი შესაძლოა ვოიაჯერის ჩაფრენის შემდეგ დღესაც აქტიურია. ბოლო დროინდელმა დაკვირვებებმა ცხადყო, რომ ღრუბლის მახასიათებლებს ბევრი საერთო აქვს ნეპტუნის ღრუბლებთან. მაგალითად, ნეპტუნზე არსებული ბნელი ლაქები არასდროს შენიშნულა ურანზე 2006 წლამდე. ეს ის წელია, როდესაც პირველი ასეთი მახასიათებელი, სახელად „ურანის ბნელი ლაქა“, დააფიქსირეს. როგორც ჩანს, ურანი ნეპტუნის მსგავსი ხდება მისი ნაბუინობის სეზონისას.
მზის სისტემა	შიდა მზის სისტემაში არსებული ობიექტები, ძირითადად, ქვისგან შედგება (ქვა კრებითი სახელია დნობის მაღალ ტემპერატურიანი ელემენტებისთვის, როგორებიცაა სილიკატები, რკინა ან ნიკელი, რომლებიც მყარად რჩება პროტოპლანეტარულ ნისლეულის თითქმის ყველა მდგომარეობაში). იუპიტერი და სატურნი, ძირითადად, გაზებისგან შედგება. გაზი ასტრონომიული ტერმინებით ისეთ მატერიას მოიცავს, რომელსაც დნობის ძალიან დაბალი ტემპერატურა აქვს, ხოლო ორთქლის მაღალი წნევა. ასეთებია მოლეკულარული წყალბადი, ჰელიუმი და ნეონი, რომლებიც ყოველთვის გაზურ მდგომარეობაში იყო ნისლეულში. ყინულებს, როგორებიცაა წყალი, მეთანი, ამიაკი, წყალბადის სულფიდი და ნახშირორჟანგი, დნობის ტემპერატურა რამდენიმე ასეული გრადუსი აქვს კელვინით, ხოლო მათი მდგომარეობა დამოკიდებულია გარემომცველ წნევასა და ტემპერატურაზე. ეს ყინულები შესაძლოა ნებისმიერ მდგომარეობაში აღმოვაჩინოთ მზის სისტემის განსხვავებულ ადგილებზე, ხოლო ნისლეულში ისინი მყარ ან გაზურ მდგომარეობაში იყო. ყინულოვანი მატერია გიგანტი პლანეტების თანამგზავრებზე გვხვდება, ასევე ყინულის მარაგი დიდია ურანსა და ნეპტუნზე, რის გამოც მათ „ყინულოვან გიგანტებს“ უწოდებენ.
იუპიტერის ჯგუფის პლანეტები	გიგანტებად პლანეტები მათი ზომის გამო იწოდებიან. საქმე ისაა, რომ მცირე მასის პლანეტებს არ ყოფნით გრავიტაცია ისეთი მსუბუქი გაზების შესაკავებლად, როგორიცაა წყალბადი. მიიჩნევა, რომ ეს პლანეტები 3 ძირითადი შრისგან შედგებიან. ზედა შრე - ატმოსფეროა. აქ ქარები წამში 1000 კმ-მდე სისწრაფით დაქრიან. მკვლევარების მიერ შენიშნულია ისეთი ატმოსფერული მოვლენები, რომლებსაც „მუდმივ“ ატმოსფერულ მოვლენებს უწოდებენ - ასეთია დიდი წითელი ლაქა იუპიტერზე, რომელსაც მეცნიერები უკვე 300 წელზე მეტია აკვირდებიან და რომელიც ზომით სამჯერ აღემატება დედამიწას, დიდი ბნელი ლაქა ნეპტუნზე და სატურნის შედარებით მცირე ლაქები. იუპიტერზე გაგზავნილი დასაშვები აპარატის გალილეოს მიერ დედამიწაზე გამოგზავნილი მონაცემებით - 130 კილომეტრის სიღრმეზე იუპიტერის ატმოსფეროში ტემპერატურა ცელსიუსით 145 გრადუსს, ხოლო ატმოსფერული წნევა 24 ატმოსფეროს აღწევს. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ შედარებით ქვედა შრეებში, ასე 800-1000 კმ. სიღრმეზე იმდენად მაღალი ტემპერატურაა, რომ წყალბადი თხევად ფორმას იღებს. უფრო დაბლა, პლანეტის ცენტრში, შეიძლება წყალბადის ატომები იმდენად კარგავდნენ მდგრადობას, რომ გაზი თხევადი მეტალის ფორმას იღებს (იგულისხმება რომ ამგვარ პირობებში პროტონები და ელექტრონები დამოუკიდებლად არსებობენ). ბევრი მეცნიერი ფიქრობს, რომ იუპიტერის ბირთვში არსებული ტემპერატურა და წნევა საკმარისად მაღალია საიმისოდ რომ აქ თერმობირთვული სინთეზი მიმდინარეობდეს. ასეა, თუ ისე, ფაქტია, რომ იუპიტერის ჯგუფის პლანეტები გაცილებით მეტ სითბოს გამოიმუშავებენ თვითონ, ვიდრე მზისგან იღებენ.